دستگاه سانتریفیوژ (Centrifugus) دستگاهی است که به کمک نیروی گریز از مرکز مواد و متریال را از یکدیگر جدا میکند، به همین علت از آن با نام گریزانه نیز یاد میشود.

این تجهیز پزشکی به کمک یک موتور حول محوری با سرعت زیاد میچرخد. در حالت کلی این دستگاه در آزمایشگاه های شیمی، فیزیک و مراکز درمانی برای جدا کردن ذرات جامد از یک مایع یا تقسیم مخلوط مایعات به اجزای گوناگون آن مورد استفاده قرار میگیرد.

روش کار این دستگاه بدین شکل است که مخلوط درون لوله ای ریخته میشود و به حالت افقی قرار گرفته  و به سمت خارج از مرکز حرکت میکند. نیروی گریز از مرکز مخلوط را برخلاف مرکز سانتریفیوژ میخواهد از این نقطه دور کند و ذرات یا مایع سنگین تر بیش تر به سمت بیرون (یا ته مخلوط) رانده میشوند. بنابراین هنگامی که سانتریفوژ از حرکت بازمی‌ایستد، مواد به همین حالت غیر مخلوط میمانند.

دستگاه سانتریفیوژ برای جدا کردن خون و نمونه های زیستی دیگر بکار میرود و در مصارف بیولوژیکی جهت جداسازی سلول‌ها، مولکول‌های بزرگ یا ارگان‌های سلول استفاده میشود.

فرامرکز گریز سریع ترین دستگاه سانتریفیوژی است که با سرعت 200000 دور در دقیقه میچرخد. جالب است که بدانید از چنین دستگاهی اما با قدرت بیشتر و بزرگ تر برای انجام آزمایش بر روی خلبانان نظامی و همچنین فضانوردان استفاده می گردد تا میزان مقاومت آن ها در شتاب های بالا مشخص باشد.