سرسوزن ﻛﻪ در زبان انگلیسی ﺑﻪ آن Hypodermic needle گفته میشود، یک ﺳﻮزن توخالی بوده ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻧﮓ اتصال مییابد و ﺑﻪ کمک آن میتوان ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ بافت های ﺑﺪن را اﻧﺠﺎم داد و ﻳﺎ ﻣﺎﻳﻌﺎت و ﺧﻮن را از ﺑﺎﻓﺖ های ﺑﺪن ﺑﻪ بیرون ﻛﺸﻴﺪ. ﺳﺮﺳﻮزن دو ﻗﺴﻤﺖ پلاستیکی و فلزی دارد که ﻗﺴﻤﺖ پلاستیکی ﺑﻪ ﺳﺮﻧﮓ ﻣﺘﺼﻞ میشود و ﻗﺴﻤﺖ فلزی از ﺟﻨﺲ اﺳﺘﻴﻞ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ زﻧﮓ زدن و ﺗﻮخالی میباشد. نوک ﺳﺮﺳﻮزن را اﺻﻄﻼﺣﺎ bevel ﺳﺮﺳﻮزن میگویند ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻴﺰ و ﺑﺮﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ و از ﭘﻮﺳﺖ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ و وارد ﺑﺪن ﺷﻮد. نوک ﺳﺮﺳﻮزن ﺑﻪ ﺳﻪ ﺷﻜﻞ نوک تیز ﺑﻠﻨﺪ، نوک تیز کوتاه ، نوک تیز غیرتیز ﺳﺎﺧﺘﻪ میشود. بعضی از سرسوزن ها، از فولاد جراحی ساخته شده و بعضی از کاتترهای سیاهرگی از جنس پلاستیک میباشند.
طول سرسوزن بر اساس قطر داخلی آن از کوتاه تا بلند ساخته میشود. برای انتخاب نوع سرسوزن قطر سرسوزن بسیار حائز اهمیت است. متداول ترین سایز، شماره ۲۱ می باشد که برای تزریقات استفاده می شود. سایز ۱۶ و ۱۷ هم برای تزریق خون استفاده میشوند. براي تزريقات عضلانی از سوزن های شماره ۲۰ تا ۲۳ استفاده میشود كه آن هم بستگی به غلظت ماده ی تزریقی دارد. انجام تزريقات زير جلدي نیاز به سوزن هایی با قطر کمتری دارند و براي انجام تزريق داخل جلدی سوزن ریزتری مانند سوزن شماره ۱۶ نیاز است.
سرسوزن های دیگری به نام blunt tip با نوک کند وجود دارد که برای چسبکاری یا زدن لوبریکانت استفاده میشود.
هر سوزن شامل سه قسمت میباشد:
- قسمتی که سرنگ به سوزن متصل میشود و hub نام دارد.
- تنه ی سوزن یا shaft
- نوک سوزن یا bevel
شماره ی سوزن يا قطر آن
سوزن های با نوک تیز كوتاه تر، برای انجام تزريقات سیاهرگی مناسب هستند. سوزن های با نوک تیز بلندتر، تيزتر هستند كه در انجام تزريقات زير جلدی و عضلانی براي بیمار ناراحتی كمتر و آزار کمتری ايجاد می کنند. بيشتر سوزن هایی كه استفاده میشوند، دارای طول 1.5 اينچ می باشد. بر اساس اندازه و وزن مريض و نوع بافتی كه تزريق مايع بايد در آن انجام شود نوع سوزن را انتخاب میشود.
در کودکان و افراد با وزن کم از سوزن های كوتاه تر استفاده میشود. از سوزن های بلندتر به طور معمول 1 الی 1.5 اینچ برای تزريقات عضلانی و از سوزن های كوتاه تر، به طور معمول برای انجام تزريقات زير جلدی استفاده میکنند. انتخاب نوع سوزن بر حسب قطر با شماره سوزن، غلظت مایعی كه قرار است از طریق سرنگ تزريق شود بستگی دارد.
یک سوزن با شماره 16 تا برای تزريق خون و فرآورده های آن مناسب می باشد. سوزن درشت در انجام تزريق خون و فرآورده های خونی به این دلیل است كه صدمه ی کمتری به گلبول های قرمز میرسد.
