الکتروانسفالوگرافی (Electroencephalography) روشی جهت اندازهگیری فعالیت الکتریکی مغز است.
دستگاه EEG وسیلهای برای ثبت، پردازش و نمایش یا چاپ سیگنال EEG به منظور تشخیص بیماری یا کاربردهای تحقیقاتی میباشد. طبق استاندارد 10-20 تعداد کانالهای ثبت EEG معمولاً برابر 21 کانال میباشد که از نواحی مختلف سر ثبت میشوند. بنابراین اکثر دستگاههای EEG، امکان ثبت 21 کانال را دارند
کاربرد های کلینیکی سیگنال مغزی
- نظارت بر میزان هوشیاری، کما یا مرگ مغزی
- تعیین محل صدمه دیده در پی ضربه یا تومور مغزی
- آزمایش مسیرهای مغزی (با استفاده از پتانسیلهای برانگیخته)
- کنترل عمق بیهوشی و بر اساس آن میزان داروی بیهوشی مورد نیاز
- تحقیق در مورد بیماری صرع و تعیین منشأ حملات
- تعیین میزان تأثیر داروها بر بیماری صرع
کاربرد های تحقیقاتی سیگنال مغزی
- بیو فیدبک مغزی
- تشخیص بلوغ فکری با استفاده از سیگنالهای مغزی
- مطالعهی بینظمی خواب و فیزیولوژی آن
- تخمین میزان هوشیاری با استفاده از توان سیگنالهای مغزی
- رابط مغز ـ کامپیوتر BCI
- دروغسنجی
دستگاه EEG از بخشهای اصلی زیر تشکیل شده است:
- هد باکس (Head Box): وظیفه دریافت سیگنال مغزی توسط الکترود های ثبت ، سیم های رابط و پیش تقویت آن را به عهده دارد.
- مدارات تقویت کننده: نقویت اصلی سیگنال مغزی و فیلتراسیون آن
- سیستم پردازشگر و نمایشگر سیگنال: سیگنال تقویت شده و نویزگیری شده توسط مبدل A/D به دیجیتال تبدیل و به رایانه جهت نمایش سیگنال نهایی ارسال میگردد یا توسط چاپگر به چاپ میرسد.
- وسایل جانبی: ابزار هایی جهت دادت تحریکات (سنیداری-دیداری) برای ثبت پتانسیل برانگیخته
الکترودهای ثبت EEG
- به شکل فنجانهای کوچکی است که از آلیاژ نقره ـ پلاتین ساخته میشوند، که معمولاً با ژلهای مخصوصی استفاده میشوند. عیب آن مشکل بودن نصب و تثبیت آن روی سر است.
- الکترودهای بشقابی: بر روی پایهای که انتهای آن به صورت پیچ است و در یک خرک قابل تنظیم قرار میگیرد، نصب میشوند. این خرکها به وسیله کلاه مخصوص روی سر ثابت نگاه داشته میشود. نیاز به ژل الکترولیت ندارد اما برای ارتباط بهتر بین الکترود و پوست الکترودها را قبل از استفاده در محلول آب نمکی سالین نگه میدارند. اشکال آن اکسید شدن الکترودها در اثر مرور زمان است.
- الکترودهای سوزنی که به شکل سوزنهای کوچکی هستند که در محل مورد نظر قدری فرو میروند و اشکال آن دردناک بودن و امکان عفونت در انسان است.
- الکتروکپ (electro cap): الکترودها در محلهای مشخص طبق استاندارد 10-20 در داخل کلاه تعبیه شدهاند. ژل از طریق سرنگ مخصوص به نقاط مورد نظر روی سر و از طریق منفذهای موجود روی کلاه تزریق میشود. مزیت آن سهولت استفاده از آن است. معمولاً در ثبتهای بلندمدت از آن استفاده میشود.