آنژیوکت یا کاتتر عروق (Angiocath) یک کاتتر کوچک و منعطف است که جهت تزریق وریدی داخل عروق محیطی بیمار قرار داده میشود. به بیان دیگر آنژیوکت با سوزن همراه خود وارد رگ بدن بیمار میشود و زمانی که کاتتر داخل ورید بیمار قرار گرفت، سوزن یا نیدل از آنژیوکت خارج میگردد و کاتتر در رگ باقی میماند و به کمک چسب ضد حساسیت روی پوست محکم میشود.
کاربرد این وسیله برای بیماران قبل از جراحی یا در اتاق‌های اورژانس میباشد. همچنین در بعضی موارد رادیوگرافی که از ماده حاجب استفاده میشود، آنژیوکت برای بیمار تعبیه میگردد.
محل قرار گیری آن معمولا بر روی وریدهای دست یا بازو بیمار است و در وریدهای محیطی با جهت دسترسی شریانی بر روی شریان محیطی بیمار قرار داده میشود.
اجزای آنژیوکت
- سوزن (Needle):
جنس سوزن‌های انژیوکت از فولاد زنگ‌نزن بوده که واکنش‌های آلرژیک و حساسیت‌زای بدن را به حداقل ممکن می‌رساند، معمولا اندازه و قطر داخلی و خارجی آن بر اساس استاندارد بین‌المللی ISO9626 مشخص میشود. تیزی سر این سوزن به گونه‌ای است که کمترین آسیب و درد را به فرد بیمار وارد کند.
- محافظ سوزن:
محافظ سوزن آنژیوکت بر روی سوزن قرار گرفته تا آن را از آلودگی دور نگه دارد. این محافظ شفاف و از جنس پلی اتیلن است.
- درپوش یا دریچه تزریق:
درپوش آنژیوکت بر اساس نوع آن متفاوت بوده و با رنگ‌های مختلف از جنس پلی اتیلن و بر طبق استاندارد ISO10555 تولید میشود.
- باله‌های آنژیوکت:
باله‌های این وسیله نیز به مانند محافظ سوزن رنگ شفاف دارد و از جنس پلی پروپیلن است. این بال‌ها انعطاف‌پذیر بوده و در دست گرفتن آنژیوکت را راحت‌تر می‌نماید.
- نگه‌دارنده سوزن:
از جنس نوعی پلمیر به نام ABS تولید میشود.
- محفظه برگشت خون:
محفظه‌ای شفاف است که برگشت خون در آن کاملا قابل رویت میباشد تا کادر درمان از رگ‌گیری صحیح و دسترسی به شریان‌ها اطمینان حاصل کنند.
- مجرای اصلی:
مجرای اصلی آنژیوکت‌ها از جنس تفلون تیوب یا پلی اورتان است. این لوله انعطاف‌پذیر پلاستیکی در برابر تاشدگی و پیچ‌خوردگی هم مقاوم است.
انواع آنژیوکت و کاربرد آن
اندازه های مختلفی از انواع آنژیوکت در بازار موجود است که برای تعیین اندازه و استفاده راحت تر از آنها توسط تولیدکنندگان کدگذاری رنگی شده‌اند. اندازه آنژیوکت ها به طور کلی از گیج (قطر سر سوزن) 14 تا 26 متغیر است. اندازه آنژیوکت مورد استفاده بر اساس وضعیت بیمار، هدف از استفاده و اینکه چه مایعاتی باید تحویل داده شود، تعیین میشود.
در ادامه به معرفی انواع آنژیوکت و کاربرد آنها پرداخته شده است با ما همراه باشید.
آنژیوکت گیج 14
یکی از آنژیوکت‌های قطور، انژوکت نارنجی سایز ۱۴ است با قطر داخلی ۱٫۷ میلی‌متر و قطر خارجی ۲٫۲ میلی‌متر. طول سوزن این مدل آنژیوکت برابر است با ۵۰ میلی‌متر که نیازمند جاگذاری عمیق است و موجب میشود بیمار بر روی پوست و رگ خود درد زیادی را احساس کند. این مدل آنژیوکت بدلیل قطر زیادی که دارد برای تزریق وریدی مایعات به مقدار زیاد و کلوئیدها فقط برای بزرگسالان مورد استفاده قرار میگیرد و درد ایجاد شده توسط این آنژیوکت برای کودکان قابل تحمل نیست. قطر بیشتر این مدل آنژیوکت‌های قطور باعث میشود تاراحت‌تر وارد رگ شوند. همچنین از این انژیوکت برای تزریق خون نیز میتوان استفاده کرد و به همراه آنژیوکت صورتی دو گزینه بسیار مناسب برای تزریق خون هستند. (مناسب بزرگسالان جهت جراحی و تزریق مقدار زیاد مایعات)
آنژیوکت گیج 16:
یکی از آنژیوکت‌های قطور، آنژیوکت خاکستری سایز ۱۶ است با قطر داخلی ۱٫۳ میلی‌متر و قطر خارجی ۱٫۷ میلی‌متر. طول سوزن این مدل آنژیوکت برابر است با ۵۰ میلی‌متر که نیازمند جاگذاری عمیق است و موجب میشود بیمار بر روی پوست و رگ خود درد کمتری به نسبت سایز 14 رو احساس کنه. این مدل آنژیوکت به دلیل قطر زیادی که داره برای تزریق وریدی مایعات به مقدار زیاد و کلوئیدها یا محلول‌های چسب‌سان) برای بزرگسالان مورد استفاده قرار میگیرد. (مناسب بزرگسالان جهت جراحی و تزریق مقدار زیاد مایعات)
آنژیوکت گیج 18:
آنژیوکت سبز سایز ۱۸ به نسبت دو آنژیوکت نارنجی و خاکستری از قطر کمتری برخوردار است که برای همه رده‌های سنی مورد استفاده قرار نمیگیرد و از آن برای کودکان استفاده نمی‌کنند؛ زیرا جزو آنژیوکت‌هایی به شمار میرود که جاگذاری آن دردناک است. قطر خارجی این مدل برابر است با ۱٫۳ میلی‌متر و قطر داخلی ۱ میلی‌متر. طول سوزن آنزوکت سبز برابر است با ۳۳ تا ۴۵ میلی‌متر و گاهی اوقات با رنگ سفید هم دیده میشود. این آنژیوکت برای تزریق خون مناسب است و عموما از این رنگ در اتاق عمل استفاده میشود. (مناسب بزرگسالان در اتاق عمل و انتقال خون)
آنژیوکت گیج 20: آنژیوکت صورتی سایز ۲۰ برای تزریق سرم و دارو به نوجوان و بزرگسالان و افرادی که رگ‌هایی نازک، کوچک و شکننده دارند مورد استفاده قرار میگیرد. قطر داخلی این مدل ۰٫۸ میلی‌متر و قطر خارجی آن ۱٫۱ میلی‌متر است. طول سوزن این مدل آنژیوکت برابر است با ۳۳ میلی‌متر و برای افرادی که دارای رگ نازک و حساس هستند بسیار مناسب است. از آنژوکت صورتی عموما برای تزریق خون، دارو، مواد اورژانسی استفاده میشود اما عمده کاربرد آن در سرم‌تراپی و تزریق داروهای بیمارستانی است. (مناسب نوجوانان و بزرگسالان با رگ ظریف جهت تزریق دارو و خون، سرم تراپی)
آنژیوکت گیج 22:
آنژیوکت آبی سایز ۲۲ به نسبت انواع دیگر که تاکنون بیان کردیم از قطر کمتری برخوردار است و برای نوجوانان، کودکان بالغ و افراد میانسال مورد استفاده قرار میگیرد. قطر خارجی این مدل برابر است با ۰٫۹ میلی‌متر و قطر داخلی ۰٫۶ میلی‌متر. طول سوزن آن ۲۲ تا ۲۵ میلی متر است. آنژوکت آبی برای تزریق خون مناسب نیست و عموما از آن برای تزریق‌های وریدی با جریان متوسط استفاده میشود. (مناسب تمامی سنین جهت تزریق دارو و موارد اورژانسی)
آنژیوکت گیج 24:
آنژیوکت زرد سایز ۲۴ برای نوزادان و کودکان مورد استفاده قرار میگیرد. قطر خارجی این مدل برابر است با ۰٫۷ میلی‌متر و قطر داخلی آن ۰٫۴ میلی‌متر میباشد. طول سوزن این مدل آنژیوکت برابر است با ۱۹ میلی‌متر. آنزوکت زرد برای تزریق خون مناسب نبوده و عموما برای کنترل و انتقال مایعات و داروهای تزریقی مورد استفاده قرار میگیرد. (مناسب نوزادان و افراد بالغ ، جراحی کودکان ،مدیریت جریان دارو)
آنژیوکت گیج 26:
آنژیوکت بنفش سایز ۲۶ کوچک‌ترین نوع آنژیوکت به شمار میرود و برای کودکان تازه متولد شده مورد استفاده قرار میگیرد. این آنژیوکت دارای قطر خارجی ۰٫۵ میلی‌متر و قطر داخلی ۰٫۲ میلی‌متر است. همچنین طول سوزن آن ۱۹ میلی‌متر است. از آنژیوکت بنفش برای رگ‌گیری و تزریق دارو به نوزادن در بخش مراقبت‌های ویژه (NICU) استفاده میشود. (مناسب نوزادان و افراد مسن جهت تزریق با میزان کم)
