در انجام عمل‌های جراحی، ایجاد برش در بافت به وسیله تیغ‌های جراحی منجر به پاره شدن بافت‌ها، مویرگ‌ها و رگ‌ها در نواحی غیر مرتبط و مجاور با منطقه مورد نظر میشد و گاهاً انعقاد خون پس از اتمام عمل غیرممکن بود. در بسیاری از جراحی‌های ساده بیمار با کمبود خون مواجه میشد و گاهی نیز در اثر پارگی شریان‌های بزرگ قرار گرفته در مسیر جراحی، بیمار خون زیادی را از دست میداد که در برخی موارد منجر به مرگ وی میشد. این خونریزی‌های اضافه حین عمل سرعت کار را در سیستم برش با تیغ (چاقوی) جراحی پائین میآورد و بعد از عمل بیمار تا مدت‌ها خونریزی داشت و به خون نیاز داشت. دستگاه کوتر بر تمام این مشکلات فائق آمده و با مدهای مختلف، باعث ایجاد برش‌هایی دقیق و با خونریزی بسیار کمتر شده است.

اثرات عبور جریان از بدن

بافت‌هاي حياتي داراي ویژگی هدايت الکتريکي قابل ملاحظه‌اي هستند و جريان الکتريکي را به راحتي از خود عبور ميدهند. عبور جريان بسته به نوع و فرکانس آن اثرات متعددی را در بافت به وجود میآورد.

اثر الکترولیتی (جریان های DC)

هنگام استفاده از جریان DC یون‌های مثبت به سمت قطب منفی و یون‌های منفی به سمت قطب مثبت حرکت میکنند. جریان DC به خاطر اثرات حرارتی و الکترولیتی روی بافت برای استفاده در جراحی الکتریکی نامناسب است. این جریان در محل الکترودها ایجاد اسید و باز میکند. این اثر در یونتوفورز استفاده می‌شود؛ اما امکان استفاده از آن در جراحی الکتریکی، به علت آسیب الکترولیتی به بافت وجود ندارد.

اثر فارادیک (جریان های AC)

بکارگیری جریان متناوب با فرکانس تا حدود 2000 هرتز منجر به ایجاد اثر فارادیک در بافت‌ها میشود. این جریان، اثرات حرارتی دارد. به علاوه این فرکانس‌ها اثر فارادیک دارند که باعث تحریک عصبی عضلانی میشود. از اثر فارادیک در درمان و تشخیص تحریک الکتریکی (مثلاً برای درمان ضعف ماهیچه‌ای) استفاده میشود.
همان‌گونه که در شکل زیر مشاهده میکنید بیشترین تأثیر فارادیک در فرکانس‌های زیر 2 کیلوهرتز میباشد.

اثر حرارتی

عبور جريان الکتريکي منجر به ایجاد انرژي حرارتي در بافت‌ها ميشود.
اگر مقدار انرژي حرارتي را با Q (j) نشان دهیم، شدت جريان الکتريکي I (A)، مقاومت الکتريکي بافت R (Ohm) و زمان عبور جریان t (Sec) باشد، خواهيم داشت:

Q=I².R.t

از اثر حرارتی به وجود آمده در بافت جهت ایجاد برش و انعقاد استفاده میشود.

فرکانس مورد استفاده در دستگاه الکتروکوتر

جریان مناسب برای استفاده در جراحی الکتریکی جریان متناوب با فرکانس بالای 300 کیلوهرتز است. چنین جریانی مانع از تحریک عصبی عضلانی و ایجاد اسید و باز در بافت‌ها میشود.

مزایای جراحی الکتریکی نسبت به جراحی عادی با بکارگیری ابزار های مکانیکی

• امکان توقف خونريزي
• استريل بودن الکترود به واسطه حرارت موضعي
• بهبودی سريع و عدم ایجاد عفونت
• حفاظت بافت از پارگي و يا کوفتگي
• جلوگيري از پخش شدن ذرات خون به اطراف

دستگاه الکتروکوتر

دستگاه الکتروکوتر با توجه به مد استفاده شده از یک قلم تک قطبی و یا دو قطبی استفاده کرده و توسط جریان‌های فرکانس دار باعث ایجاد برش‌های مختلف میشود. برش‌هایی که میتوانند منجر به انعقاد خون شده و مانع از خونریزی شوند. همچنین این دستگاه دارای یک مد به نام انعقاد است که اختصاصاً برای منعقد کردن خونریزی بافت‌ها استفاده میشود. توضیحات دقیق هر کدام از مدهای دستگاه در ادامه بیان خواهد شد.

مدهای الکتروکوتر

از اثرات حرارتي جريان‌هاي فرکانس بالا به منظور برش و يا انعقاد بافت‌ها همراه با توقف خونريزي استفاده ميشود.

مد برش (Cut)

در صورتی که چگالی جریان گذرنده از بافت به مقدار کافی زیاد باشد، مایعات درون سلولی به سرعت گرم و تبخیر شده و فشار بخار درون سلول‌ها باعث ترکیدن و پاره شدن غشاء آن‌ها میشود، این پدیده منجر به باز شدن یا برش بافت میشود.

رفتار سلول در مد برش دستگاه الکتروکوتر

مد انعقاد (Coagulation)

در تمام جراحی‌ها استفاده از انعقاد الکتریکی به منظور جلوگیری از خونریزی‌هایی که به دنبال برش بافت ایجاد میشوند، ضروری است. در اثر اعمال جریان با چگالی جریان کمتر از حالت برش، انرژی حرارتی سلول‌های بافت به تدریج افزایش یافته و موجب تبخیر آب موجود در داخل و خارج  سلول میشود. این عمل منجر به جمع شدن بافت شده و بدین ترتیب عمل انعقاد صورت میگیرد.

رفتار سلول در مد انعقاد دستگاه الکتروکوتر

مد انعقاد غیر تماسی (Fulguration/non contact coaguiation)

این نوع انعقاد با جریان فرکانس بالا، ولتاژ زیاد و مدولاسیون قوی انجام میشود و نیاز به تماس الکترود با بافت ندارد. در این روش معمولاً از الکترودهای باریک و کوچک استفاده میشود و بین بافت و الکترود فاصله هوایی وجود دارد. از این روش جهت توقف خونریزی عروق خونی که مستقیماً نمیتوان به آن‌ها دسترسی پیدا کرد استفاده میشود.

مد انعقاد غیر تماسی و تأثیر آن بر روی بافت

مد ترکیبی (Biend)

در این مد دو عملکرد برش و انعقاد به طور همزمان مورد استفاده قرار میگیرند.

اجزای دستگاه الکتروکوتر

• قلم تک قطبی: به این قلم، مونوپولار یا الکترود فعال نیز گفته میشود که در دست جراح قرار گرفته و مستقیم برای برش (Cutting) یا انعقاد (Coagulation) استفاده میشود. الکترودهای قلم تک قطبی که بر اساس نوع جراحی در شکل و ابعاد خاصی انتخاب میشوند. این الکترود باید سطح صاف داشته باشد و به بافت نچسبد.

• الکترودهای قلم مخصوص برش و انعقاد

انواع الکترود:

• 1- الکترودهای تک قطبی که یک سر مثبت دارند و منفی هم به ارت دستگاه وصل میباشد . در اکثر عمل های جراحی کاربرد دارد.
• 2- الکترود های دو قطبی: عین پنست دو سر مثبت و منفی دارد و برای عمل های جراحی حساس مغز و برش های ریز و ظریف کاربرد دارد.

الکترودهای تک قطبی

الکترود های دو قطبی

• صفحه بیمار با کابل اتصال به دستگاه:

برای اینکه انرژی بسیار بالایی را توسط قلم یا پراب به بافت موردنظر ارسال کنند، قطعا جریان بسیار بالایی را ایجاد مینماید، که برای خود بیمار مشکا ساز است. چون در یک نقطه از بدن، تخلیه انرژی صورت میگیرد و جریان در بدن بیمار (به دلیل هادی بودن بدن) پخش میشود، فرد به سرعت آسب میبیند و میسوزد. برای ایمنی بدن فرد بیماز از صفحه Plate بهره میبرند، که این صفحه در زیر ناحیه موردنظر واقع میشود تا عایق بندی صورت گیرد و جریان از این طریق خنثی گردد.

• پدال پایی دوگانه مخصوص برش و انعقاد که پدال زرد رنگ آن مخصوص برش و پدال آبی رنگ مخصوص انعقاد است.

نکات مهم در هنگام استفاده از الکترود برگشتی (Plate)

• عدم اتصال صحیح الکترود برگشتی به بدن بیمار میتواند باعث سوختگی شدید و یا عدم کارآیی صحیح دستگاه شود. همواره جوری قرار دهید که حداکثر تماس را با بیمار داشته باشد، زیر کتف یا زیر ران.
• محل قرار گرفتن الکترود برگشتی باید جایی باشد که حداقل عبور جریان از بیمار را نتیجه دهد. میبایست در کوتاه‌ترین فاصله ممکنه از عمل جراحی قرار داشته باشد. همچنین محل الکترود به گونه‌ای انتخاب گردد که حتی‌الامکان جریان از قفسه سینه و یا الکترودهای مانیتورینگ عبور ننماید.
• مدار باید طوری بسته شود که کوتاه‌ترین مسیر را در بدن طی نماید و از قفسه سینه عبور نکند. در اعمال جراحی شکمی برای نیل به این منظور، الکترود برگشتی روی پا نصب میشود تا جریان از قفسه سینه عبور نکند. اگر جراحی از کتف به بالا صورت گیرد، بر روی کتف بسته میشود و اگر محدوده جراحی از زیر شکم تا پایین پا است، به ران بسته میشود.

نحوه استفاده صحیح

1. برای جلوگیری از سوختگی، بیمار با قطعات فلزی همچون پایه تخت تماس نداشته باشد.
2. محل‌هایی که در معرض تعرق هستند، با پارچه خشک جدا گردند.
3. در صورت استفاده از مانیتور، حداکثر فاصله بین مانیتور تا الکترود رعایت شود.
4. به علت ایجاد جرقه در الکترودها، از به کار بردن مواد بیهوشیِ قابل اشتعال در مواردی که فاصله عمل در نزدیکی سر بیمار است، اجتناب گردد.
5. در بیمارانی که pacemaker قلبی دارند، تداخل فرکانس ممکن است موجب خطرآفرینی شود.
6. قبل از عمل جراحی فرکانس بالا، باید مواد پاک کننده که خاصیت اشتعال‌پذیری دارند، از محل به طور کامل تبخیر شوند.
7. بیمار با کابل‌های دستگاه اتصال نداشته باشد.
8. کیفیت و عملکرد صحیح لوازم جانبی کنترل و بررسی شود.