آیا چیزی درباره برونسکوپی ریه میدانید؟؟؟؟
برونکوسکوپی ریه، معاینه مستقیم حنجره و مجاری هوایی است. این عمل با ورود یک لوله به درون ریه انجام میشود و هدف از انجام آن عموماً بررسی اختلالات ریوی است.
آندوسکوپی ریه که به‌اصطلاح برونکوسکوپی نامیده میشود، روشی برای معاینه راه‌های هوایی (نای و برونش) است و برای تشخیص بسیاری از بیماری‌های ریوی مختلف (مانند تومورهای ریه، فیبروز ریوی، بیماری‌های التهابی ریه) استفاده میشود. علاوه بر این، برونکوسکوپی گزینه‌های درمانی متعددی را نیز ارائه میدهد (مانند حذف اجسام خارجی، درمان تنگی راه هوایی). اما چرا و چگونه؟ با ما باشید تا در ادامه به بررسی دانستنی‌های برونکوسکوپی ریه بپردازیم.
برونکوسکوپی ریه چیست؟
برونکوسکوپی معاینه‌ای است که برای ارزیابی وضعیت برونش‌ها و احتمالاً شستشوی شاخه‌های برونش، نمونه‌برداری از مخاط یا بافت ریه مورد بررسی انجام میشود.
با کمک این آزمایش میتوان مشخص کرد کدام میکروب احتمالاً باعث عفونت ریه شده است، تومور یا بیماری‌های دیگر (مانند فیبروز ریوی، سارکوئیدوز و واسکولیت) را تشخیص داد، بررسی کرد که آیا خون در خلط وجود دارد (هموپتیزی) و احتمالاً منشأ و علت آن را شناسایی کرد.
علاوه بر این، میتوان ارزیابی کرد که آیا بیماری غدد لنفاوی مدیاستن را نیز درگیر کرده است یا خیر. مدیاستن همان ناحیه آناتومیکی داخل قفسه سینه است که بین دو ریه قرار دارد، محل ساختار‌هایی مانند مری، عروق شریانی و وریدی و غدد لنفاوی است که لنف را عمدتاً از ریه‌ها تخلیه میکنند و در نتیجه متوجه میشوند که یک تومور چقدر گسترده است.
ابزاری که با آن برونکوسکوپی انجام میشود، کمک میکند تا مجاری تنفسی (حنجره، نای و برونش‌ها) مستقیماً دیده شوند. این ابزار شبیه یک لوله انعطاف‌پذیر بسیار نازک (قطر کمتر از ۴ میلی‌متر) است.
برونکوسکوپی ریه چرا انجام میشود؟
برونکوسکوپی معمولاً برای یافتن ریشه‌ی مشکلات ریوی انجام میشود. به عنوان مثال پزشک با مشاهده‌ی سرفه مداوم، عفونت یا هر چیز غیرمعمولی که در رادیوگرافی قفسه سینه یا آزمایش‌های دیگر مشاهده گردد، برونکوسکوپی ریه را برای بیمار تجویز میکند. مهم‌ترین دلایل انجام برونکوسکوپی عبارت‌اند از:
تشخیص مشکلات ریوی
شناسایی عفونت ریه
برداشتن نمونه از بافت ریه (بیوپسی ریه)
برداشتن مخاط، عوامل خارجی یا هر نوع انسداد دیگر در مجاری هوایی یا ریه‌ها مانند تومور
قرار دادن یک لوله کوچک برای باز نگه داشتن راه هوا (استنت)
درمان اختلالات ریه (برونکوسکوپی مداخله‌ای) مانند خونریزی ریه، تنگ شدن غیرطبیعی راه هوا یا فروپاشی ریه (پنوموتوراکس)
انواع برونکوسکوپی ریه
به طور کلی دو نوع برونکوسکوپ وجود دارد؛ برونکوسکوپ فیبر نوری انعطاف‌پذیر و برونکوسکوپ سخت.
تفاوت برونکوسکوپ انعطاف‌پذیر و سخت
برونکوسکوپ فیبر نوری انعطاف‌پذیر به دلیل سهولت در استفاده کاربرد بیشتری دارد. در این نوع برونکوسکوپی نیازی به بیهوشی عمومی نیست و بی‌حسی موضعی کافی است؛ اما در برونکوسکوپی سخت نیاز است بیمار کاملاً بی‌هوش شود.
پزشک متخصص با بررسی وضعیت بیمار یک نوع برونکوسکوپ را انتخاب میکند؛ برای مثال اگر بیمار سرفه‌های خونی شدید داشته باشد، کانال مکش بزرگی که در برونکوسکوپ سخت تعبیه شده، برای کنترل خونریزی مؤثرتر است. این عملیات در اکثر موارد برای راحتی بیشتر بیمار و عدم نیاز به بیهوشی با فیبر نوری انعطاف‌پذیر انجام میشود.
در برونکوسکوپی سخت، پزشک از یک لوله فلزی سفت برای معاینه ریه‌ها استفاده میکند. برونکوسکوپی سخت عمدتاً برای مداخلات درمانی (مانند کاشت استنت) انجام میشود. این روش همیشه نیاز به بیهوشی عمومی دارد.
برای انجام برونکوسکوپی نیاز به همراه دارید. در واقع برای اینکه معاینه کمتر آزاردهنده باشد، از دارو‌هایی استفاده میشود که میتواند باعث کاهش سرعت رفلکس و هوشیاری شود. به همین جهت بودن شخصی که مراقب شما باشد لازم است.
انواع تصویربرداری برونکوسکوپی ریه
در این فرایند گاهی از اشکال پیشرفته عکس‌برداری استفاده میشود. تکنیک‌های پیشرفته همیشه تصویر دقیق‌تری از درون ریه فراهم میکنند.
در برونکوسکوپی مجازی، پزشک برای دیدن جزئیات مجاری هوایی از تصاویر سیتی اسکن استفاده میکند.
در سونوگرافی داخل برونشی، پزشک برای معاینه دقیق مجاری هوایی از پروب سونوگرافی متصل به برونکوسکوپ استفاده میکند.
در برونکوسکوپی فلورسانس، پزشک برای مشاهده بخش‌های داخل ریه از نور فلورسنت متصل به برونکوسکوپ استفاده میکند.
خطرات احتمالی
عوارض ناشی از برونکوسکوپی بسیار نادر و معمولاً جزئی هستند. در صورت التهاب مجاری هوا یا آسیب مجاری هوایی، عوارض برونکوسکوپی یا داروی بی‌حسی ممکن است بیشتر و شدیدتر باشد.
۱. احتمال خونریزی پس از برونکوسکوپی ریه
اگر عمل برنکوسکوپی به منظور برداشتن بافت ریه انجام شود، احتمال خونریزی زیاد است. این خونریزی معمولاً جزئی بوده و خود به خود رفع میشود.
در موارد نادر ممکن است راه هوایی در طی این عملیات آسیب ببیند. در صورت سوراخ شدن ریه، تجمع هوا در فضای اطراف ریه باعث فروپاشی این اندام میشود. این مسئله معمولاً به راحتی درمان میشود و جای نگرانی ندارد.
2. تب پس از برونکوسکوپی ریه
تب بعد از عملیات برونکوسکوپی نسبتاً شایع است و همیشه نشانه عفونت نیست. این عارضه نیز نیازی به درمان ندارد و به مرور زمان برطرف میشود.
برونکوسکوپی چگونه انجام میشود؟
این عمل ممکن است به صورت سرپایی انجام شود، در این صورت بیمار همان روز از بیمارستان مرخص خواهد شد؛ اما گاهی بسته به روش انجام برنکوسکوپی نیاز است بیمار تا مدتی تحت نظر باشد. غالباً مراحل برنکوسکوپی ریه از قرار زیر است:
بیمار لباس خود را در آورده و لباس بیمارستان می‌پوشد. همچنین جواهرات و سایر اشیاء همراه باید درآورده شوند.
بیمار روی تخت جراحی می‌نشیند. پزشک پشتی تخت را کمی بالا می‌آورد تا شبیه صندلی شود.
یک تزریق وریدی در بازو یا دست بیمار انجام میشود.
ممکن است قبل و بعد از عمل به بیمار آنتی‌بیوتیک داده شود.
بیمار در طول عملیات برنکوسکوپی به هوش و بیدار است؛ اما دارو‌های آرام‌بخش و بی‌حسی به او داده میشود. در برنکوسکوپی سخت بیمار به طور کامل بی‌هوش میشود.
اکسیژن رسانی از طریق لوله بینی یا ماسک صورت شکل می‌گیرد. در طول این مدت ضربان قلب، فشار خون و تنفس بیمار کاملاً تحت نظارت مستقیم خواهد بود.
یک داروی بی‌حسی به پشت گلوی فرد اسپری میشود تا پس از ورود لوله، از خفگی جلوگیری شود. طعم این اسپری کمی تلخ است و به محض عبور لوله از گلو، احساس خفگی از بین میرود.
بیمار در طول عملیات قادر به صحبت یا بلع بزاق خود نخواهد بود. در صورت لزوم بزاق اضافه از مجرای دهان به بیرون کشیده میشود.
پزشک برونکوسکوپ را از گلو عبور داده و وارد مجاری هوایی میکند. در این مرحله بیمار درد خفیفی احساس میکند، اما راه هوا بسته نیست و میتواند از اطراف لوله نفس بکشد. در صورت لزوم منبع اکسیژن به بیمار داده میشود.
با رسیدن برونکسکوپ به درون ریه، بررسی و معاینه‌ی این اندام آغاز می‌گردد. ممکن است مقداری نمونه بافتی یا مخاطی برای آزمایش گرفته شود. تزریق دارو یا متوقف نمودن خونریزی نیز در همین مرحله انجام میشود.
پس از اتمام فرایند معاینه، پزشک برونکسکوپ را از ریه بیمار خارج میکند.
